مشاوره خرید:
فرق اسانس و عصاره چیست؟ ۶ تفاوت اسانس و انواع عصاره‌های گیاهی
از آنجایی که اسانس و عصاره هر دو از گیاهان بدست می‌آیند، شاید این باور را در ذهن افراد ایجاد کنند که با یکدیگر مشابه هستند. اما باید بدانید که فرق اسانس و عصاره از چندین جهت قابل بررسی است که مهم‌ترین آن ماهیت تولید و ترکیبات تشکیل دهنده است. اصلی‌ترین فرق اسانس و عصاره در این است که اسانس کاملا فرار بوده و به سرعت تبخیر می‌شود، اما عصاره می‌تواند دوام و ماندگاری خود را حفظ کند. انواع عصاره‌های گیری و اسانس هر کدام ترکیبات خوبی برای استفاده در صنایع غذایی، دارویی، خوراکی و آرایشی و بهداشتی هستند؛ اما باید تفاوت‌های این دو را درک کنید تا در نهایت بهترین گزینه را انتخاب نمایید.
اسانس چیست؟
اسانس (Essential Oil) به نوعی ترکیبات فرار و غلیظ و معطری گفته می‌شود که از بخش‌های خاص گیاهان استخراج می‌شود. اسانس‌ها فقط از گیاهانی استخراج می‌شوند که معطر هستند و از گیاهان معمولی نمی‌توان آن را استخراج نمود. از هر بخشی از گیاه که معطر باشد، می‌توان اسانس را استخراج کرد. همچون برگ، گل، پوست، دانه‌ها و … که هر کدام مکانیسم خاصی را برای استخراج نیاز دارند. معمولا اسانس‌ها به دلیل غلظت بسیار بالا به تنهایی قابل استفاده نیستند و باید حتما پس از رقیق شدن استفاده شوند. روش‌های مختلفی برای استخراج اسانس‌ها وجود دارند که یکی از ساده‌ترین آن‌ها استفاده از دستگاه اسانس گیری است. اسانس‌ها در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی با خواص متنوع و عطر و بوی فوق‌العاده استفاده می‌شود.
عصاره چیست؟
عصاره (Extract) یکی دیگر از محصولات گیاهی است که از ترکیبات فعال گیاهان، میوه‌ها و دانه‌ها بدست می‌آید. عصاره‌ها از طریق فرآیند خیساندن و استخراج حلال تهیه می‌شوند و برخلاف اسانس که عمدتا مایع است، عصاره می‌تواند به صورت پودر، روغن و مایع باشد. عصاره‌ها می‌توانند از ترکیبات فرار و غیر فرار تشکیل شده باشند. در اکثر صنایع در جهان از عصاره استفاده می‌شود. ضمن اینکه عصاره گیری در زندگی روزمره ما نیز انجام می‌شود. برای مثال زمانی که یک دمنوش گیاهی تهیه کرده‌ایم، در واقع عصاره آن گیاه را در دست داریم. عصاره‌ها کاربردهای زیادی برای مصرف مستقیم به‌صورت خوراکی دارند و خواص درمانی آن‌ها بسیار بالاست. از این جهت در صنایع دارویی به وفور از آن استفاده می‌شود.
فرق اسانس و عصاره چیست؟
فرق اسانس و عصاره در ترکیبات شیمیایی، نحوه تولید، پایداری و ماندگاری و بسیاری از موضوعات دیگر است. اگرچه شاید از نظر کاربرد تا حدی این دو محصول با یکدیگر مشابه باشند، اما همین که متوجه شوید عصاره و اسانس چیست درک می‌کنید که این دو کاملا با یکدیگر متفاوت‌اند و باید متناسب با نیاز آن‌ها را انتخاب نمود. اصلی‌ترین فرق اسانس و عصاره در غلظت آن است. اسانس‌ها دارای غلظت بالایی‌اند، اما عصاره‌ها غلظت پایین‌تری دارند و امکان استفاده مستقیم از آن‌ها وجود دارد. بیایید در ادامه بیشتر با تفاوت‌های اسانس و عصاره از جنبه‌های مختلف آشنا شویم.
۱. ترکیبات شیمیایی
اسانس‌ها حاوی ترکیبات فرارند، ولی عصاره‌ها می‌توانند ترکیبات فرار داشته باشند یا نداشته باشند. ترکیبات تشکیل دهنده اسانس‌ها شامل ترپن‌ها، استرها، آلدئیدها، فنل‌ها و الکل‌ها هستند که هر کدام بوی تند و خواص درمانی مشخصی را ایجاد می‌کنند. اما عصاره‌ها معمولا دارای ترکیباتی همچون اسیدهای چرب، اسیدهای آمینه، ترکیبات معطر، اسانس‌ها، تانن‌ها، گلیکوزیدها هستند. برخلاف اسانس که حتما معطر است و بوی بسیار قوی دارد، عصاره‌ها می‌توانند بدون بو باشند. ضمن اینکه ترکیبات غیرمعطر به کار رفته در عصاره‌ها معمولا خواص درمانی نیز دارد.
۲. غلظت
فرق اسانس و عصاره را می‌توان در میزان غلظت آن‌ها نیز بررسی کرد. اسانس‌ها بسیار غلیظ و خالص هستند و به دلیل اینکه از بخش‌های فرار گیاهان تشکیل می‌شوند، ساختار فراری دارند. ولی عصاره‌ها به نسبت اسانس ترکیبات با غلظت کمتری دارند. عصاره‌ها از ترکیبات حلال و مواد فعال گیاهان تشکیل شده‌اند که می‌توانید به صورت مستقیم از آن‌ها استفاده کنید، مانند عرق گیاهان؛ اما اسانس‌ها به دلیل غلظت بالا به تنهایی و قبل از رقیق شدن قابل استفاده نیستند و می‌توانند منجر به تحریک پوست گردند.
۳. کاربردهای متفاوت
موضوع دیگری که در مورد فرق اسانس و عصاره وجود دارد، کاربردهای متفاوت آن هاست. اسانس‌ها به دلیل بوی قوی بیشتر در شرایطی استفاده می‌شوند که نیاز به استفاده از بوی گیاهان است. از این جهت برای صنایع عطرسازی، ایجاد بوی خوش در محصولات بهداشتی و آرایشی و درمان‌های طبیعی می‌توان از اسانس استفاده کرد. ناگفته نماند که اسانس‌ها به دلیل بوی شدید و قوی خود می‌توانند برای آروماتراپی و تسکین استرس و اضطراب و بهبود خلق و خو نیز استفاده شوند. عصاره‌ها اما فقط دارای بو نیستند؛ بلکه طعم قوی نیز دارند. از این جهت به صورت گسترده در صنایع غذایی استفاده می‌شوند. می‌توان با توجه به خواص درمانی آن‌ها برای داروسازی نیز از عصاره‌ها استفاده کرد و محصولات مراقبت پوست و مو تولید نمود.
۴. عمر مفید
فرق اسانس و عصاره در عمر مفید آن‌ها نیز ست. اسانس‌ها دارای ترکیبات فراری هستند که به نور، گرما و حتی مجاورت در هوا حساس‌اند و ممکن است در اثر قرارگیری در معرض این شرایط تجزیه شوند. از این جهت باید حتما آن‌ها را در محیط‌های خنک و در ظرف‌های مخصوص نگهداری کنید. در نقطه مقابل آن‌ها عصاره‌ها قرار دارند که پایداری آن‌ها بسیار بالاست و می‌توانند برای مدت طولانی نگهداری شوند. بسته به نوع حلال و روش‌های استخراج ممکن است عصاره‌ها تا چندین سال پایداری خود را حفظ کنند. با گذشت زمان اسانس اکسید می‌شود و احتمال اینکه اثرات درمانی خود را از دست بدهد وجود دارد، ولی نگهداری عصاره‌ها ساده‌تر بوده و می‌توان آن را در محیط منزل و دمای معمولی نگهداری کرد.
۵. قیمت تمام شده
فرآیند استخراج و تهیه اسانس و عصاره با یکدیگر متفاوت‌اند. انواع عصاره‌های گیاهی معمولا ارزان‌تر هستند؛ زیرا فرآیند استخراج آن‌ها بسیار ساده‌تر می‌باشد و به حجم کمی از گیاهان نیاز دارند. علاوه بر این حلال‌هایی که برای تولید عصاره استفاده می‌شوند، ارزان هستند. در نقطه مقابل عصاره‌ها، اسانس‌ها قرار می‌گیرند که فرآیند تولید آن‌ها پیچیده‌تر بوده و همین موضوع هزینه استخراج آن‌ها را به حداقل می‌رساند. برای تولید مقدار محدودی از اسانس حجم زیادی از گیاهان نیاز است و همین موضوع می‌تواند علت بالا رفتن قیمت اسانس‌های تهیه شده شود.
۶. ایمنی برای مصرف
احتیاط و ایمنی برای مصرف از دیگر نکات مهم برای تعیین فرق اسانس و عصاره است. اسانس‌ها غلظت بالایی دارند و باید با احتیاط مصرف شوند. بعضی از اسانس‌های موجود در بازار سمی هستند و قابلیت استفاده به صورت خوراکی را ندارند، ولی اکثر عصاره‌های موجود ایمن‌تر از اسانس‌ها هستند و می‌توان آن‌ها را به صورت مستقیم در محصولات غذایی، آرایشی و بهداشتی و دارویی استفاده نمود. بسیاری از عصاره‌ها از جمله عصاره وانیل و عصاره بادام برای مصرف خوراکی بی‌خطرند، ولی شاید نتوانید اسانس وانیل را به صورت خوراکی مصرف کنید. در هر صورت باید برای مصرف اسانس و عصاره هر دو احتیاط کرد، اما در مجموع مصرف عصاره‌ها کمتر محدودیت دارد.
نتیجه‌گیری
فرق اسانس و عصاره در ترکیبات به کار رفته، نحوه تولید، میزان غلظت و کاربردهای متنوع این دو است. اسانس‌ها و عصاره‌ها هر دو ترکیبات گیاهی متنوعی دارند و می‌توانند برای صنایع غذایی، دارویی و خوراکی‌های مختلف استفاده شوند؛ اما اسانس به دلیل غلظت بالا قابل استفاده به صورت مستقیم نیست و باید حتما رقیق شود. شما می‌توانید بهترین مدل‌های اسانس حرارتی را از طریق سایت دیپون برای اضافه کردن به نیکوتین مایع تهیه کنید. این اسانس‌ها طعم بسیار قوی دارند و می‌توانند جهت استفاده در دستگاه ویپ گزینه مناسبی باشند.
